​Dự án xây mới 28 ngôi nhà tại xã A Lù, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai từ sự kết nối của Báo Thanh Niên không chỉ giúp các hộ mất nhà sau bão số 3 có nơi ở kiên cố, ấm áp và an toàn hơn mà còn là hình mẫu để chính quyền địa phương tiếp tục kiến thiết những khu dân cư biên giới khang trang, xanh sạch đẹp.

Trở lại thôn Phìn Chải, xã A Lù những ngày cuối năm 2024 và đầu năm mới 2025, chúng tôi trực tiếp chứng kiến thời tiết mùa đông ở đây vô cùng lạnh giá, khắc nghiệt. Sương mù đặc quánh, mưa phùn khiến đường lên thôn bùn đất nhão nhoét, trơn tuột.

Bất chấp đường trơn, trời rét buốt, người dân địa phương vẫn cần mẫn gùi, cõng gạch đi bộ, lấy xe rùa đẩy từng bao xi măng đến công trình.

Tất bật làm việc để hoàn thiện căn nhà trước ngày 03/01/2025, ông Lý A Sài (44 tuổi) và con trai Lý A Minh hỗ trợ bộ đội chuyển vữa vào lát nhà, đổ sân bê tông trong niềm hân hoan, háo hức, nụ cười luôn nở trên môi họ khi nhắc về ngôi nhà đang xây dựng.

Ông Lý A Sài kể, trong vụ sạt lở đất ngày 9/9/2024 do ảnh hưởng của bão số 3 (Yagi), ngôi nhà cũ bị vùi lấp cùng toàn bộ tài sản. 3 con trai đi làm xa nhà, vợ chồng ông Sài thoát chết khi tối trước đó đi làm nương về muộn, phải ngủ lại nhà bố vợ. "Nhà cũ là nhà đất thôi, còn bây giờ có nhà bê tông kiên cố, vững chãi rồi thì mùa đông đến dù có tuyết rơi, băng giá sẽ ấm áp hơn", ông Sài nói.

Cách nhà ông Sài khoảng hơn 100m, 2 căn nhà của gia đình ông Thào A Giấy (62 tuổi) và hai cháu nội là Thào A De và Thào Thị Nhè đang được gấp rút hoàn thiện. Trong vụ sạt lở đất ngày 9/9/2024, ông Giấy mất con trai Thào A Phình và con dâu Sùng Thị Pia.

Ông Thào A Giấy kể, tai họa ập đến quá bất ngờ, ông kịp chạy thoát, còn vợ bị thương khi bị bùn đất xô đẩy dạt vào bụi trúc. Sau vụ sạt lở, vợ chồng ông Giấy cùng 2 cháu nội mồ côi không còn nhà để về, phải đi ở nhờ nhà người thân. Khi được cấp đất xây nhà, vợ chồng ông dựng lán ở tạm ngay bên ngôi nhà đang xây, nuôi thêm đàn gà, 4 con lợn và 1 con trâu để gây dựng lại cuộc sống mới.

"Vợ chồng tôi tuổi cao, sức yếu; còn 2 cháu mồ côi đang đi học, tài sản trong nhà cũng mất sạch, chỉ còn hai bàn tay trắng, ông cháu tôi không thể làm lại được nhà như trước đây. Nhưng không ngờ, nhà ông và cháu được xây dựng gần nhau, xây nhanh và to đẹp đến thế", ông Thào A Giấy nói và chỉ về phía ngôi nhà đang chờ lợp mái, sẽ được bàn giao trước tết.

Bất chấp đường trơn, trời rét buốt, người dân địa phương vẫn cần mẫn gùi, cõng gạch đi bộ, lấy xe rùa đẩy từng bao xi măng đến công trình.

Dự án xây dựng 28 ngôi nhà tặng 28 hộ dân tại xã A Lù có người thân bị chết, nhà sập hoàn toàn sau bão số 3, do Báo Thanh Niên, Tập đoàn Hòa Phát, UBND H.Bát Xát, Bộ đội biên phòng tỉnh Lào Cai phối hợp triển khai, khởi công từ ngày 24.10.2024. Đoàn Kinh tế quốc phòng 345, Quân khu 2, được chọn là đơn vị trực tiếp thi công. Dự án được thi công theo hình thức cuốn chiếu, hộ nào có đất sẽ xây dựng ngay để kịp bàn giao trong thời gian ngắn nhất.

Tất bật những khâu hoàn thiện cuối cùng để chuẩn bị cho lễ khánh thành bàn giao nhà ngày 3.1.2025

Trung tá Nguyễn Tài Phước, Đội trưởng Đội sản xuất xây dựng cơ sở chính trị số 3, Đoàn Kinh tế quốc phòng 345, cho biết dự án được thi công trong mùa đông, thời tiết ở A Lù vô cùng khắc nghiệt. Nằm ở độ cao hơn 2.000 m so với mực nước biển, nhiệt độ ở A Lù luôn thấp hơn đồng bằng 5 - 10 độ C, có ngày nhiệt độ xuống còn 5 - 7 độ C, sương mù dày đặc, nhiều ngày không nhìn thấy mặt trời. Phải làm việc trong điều kiện rét buốt, nhiều cán bộ, chiến sĩ bị ốm sốt, những ngày mưa phải tạm dừng thi công khi không đảm bảo an toàn.

Nhưng gian nan nhất là vận chuyển vật liệu xây dựng. Khi vị trí xây dựng nhà nằm rải rác ở 9/13 thôn, đường nhỏ hẹp và trơn trượt, ô tô không tiếp cận được. Những hộ nằm ở trên cao, vật liệu xây dựng phải tập kết cách công trường gần 1 km, sau đó bộ đội, người dân phải dùng xe máy, thậm chí gùi cõng từng viên gạch, bao xi măng, mất rất nhiều thời gian ảnh hưởng đến tiến độ.

Theo trung tá Nguyễn Tài Phước, xây dựng nhà cho 28 hộ dân được đơn vị xác định là nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt nên quán triệt cán bộ, chiến sĩ quyết tâm, tranh thủ từng ngày thời tiết thuận lợi để thi công. Ở dự án này, đơn vị đặc biệt xúc động về tình đoàn kết của người dân ở đây, họ sẵn sàng đổi công lao động để giúp bộ đội, hỗ trợ các hộ xây nhà vận chuyển vật liệu. Nhiều vị trí xây nhà không có điện, phải đấu điện từ những hộ gần để thi công.

"Những ngôi nhà này được xây dựng từ tình đoàn kết, đồng cam cộng khổ của bộ đội và toàn thể người dân, nếu không có nhân dân hỗ trợ thì rất khó để đơn vị hoàn thành nhiệm vụ này", trung tá Nguyễn Tài Phước nói.

Chia sẻ với Thanh Niên, ông Sùng A Khứ, Chủ tịch UBND xã A Lù, cho biết khi tiếp nhận dự án này, chính quyền địa phương dốc toàn lực rà soát quy hoạch để bố trí đất xây nhà sớm nhất. Đến nay, 27 ngôi nhà đang được thi công và 1 hộ dân cuối cùng ở thôn Ngải Thầu đã tìm được đất, chờ ngày khởi công.

Cũng theo ông Sùng A Khứ, trong dự án này người dân thống nhất chọn một mẫu nhà duy nhất. So với những ngôi nhà truyền thống ở địa phương, mẫu nhà mới này có thiết kế hiện đại, xây dựng kiên cố, phù hợp với công năng sử dụng và điều kiện thời tiết khắc nghiệt ở vùng cao biên giới. Sau khi có nhà mới, 28 hộ dân này có nơi ở an toàn, đảm bảo cuộc sống ổn định.

"Chúng tôi cảm ơn tấm lòng trân quý của Báo Thanh Niên, Tập đoàn Hòa Phát... chung tay xây dựng lại nhà mới sau cơn bão số 3. Đa số những hộ này đều là hộ nghèo, rất nghèo; nếu không có sự hỗ trợ, rất khó cho các hộ tự xây được nhà mới. Cũng từ dự án này, chính quyền địa phương thống nhất lựa chọn mẫu nhà này làm mẫu chung. Từ đó tuyên truyền, vận động người dân khi xây nhà mới hoặc tới đây khi quy hoạch, sắp xếp dân cư xây dựng nông thôn mới sẽ lấy luôn mẫu nhà này để xây dựng các khu dân cư hiện đại, xanh sạch đẹp, văn minh, tạo dấu ấn kiến trúc đặc biệt cho vùng biên giới A Lù", ông Sùng A Khứ nói.

Việt Trinh