​     Cuối năm 1944, đầu năm 1945, Chiến tranh thế giới thứ hai bước vào giai đoạn kết thúc với ưu thế nghiêng hẳn về phe Đồng minh. Tháng 5/1945, phát xít Đức đầu hàng vô điều kiện; tháng 8/1945, Liên Xô tuyên chiến và đánh bại Nhật ở Đông Bắc Á, buộc Nhật hoàng ngày 14/8/1945 phải đầu hàng, chiến tranh chấm dứt. Đây là “thời cơ ngàn năm có một” để cách mạng Việt Nam vùng lên giành độc lập, khi quân Đồng minh chưa kịp vào Đông Dương giải giáp Nhật, thực dân Pháp tìm cách trở lại và nhiều thế lực khác chuẩn bị can thiệp.

Trước đó, ngày 09/3/1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp khẩn, phát động cao trào kháng Nhật cứu nước. Ngày 12/3/1945, Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” được ban hành, xác định thời cơ giành độc lập. Tháng 4/1945, Hội nghị quân sự cách mạng Bắc Kỳ thống nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam Giải phóng quân; ngày 04/6/1945, Khu Giải phóng Việt Bắc thành lập, cao trào đấu tranh chính trị kết hợp vũ trang lan rộng.

Ngày 13/8/1945, Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc thành lập, ra Quân lệnh số 1 phát động Tổng khởi nghĩa. Ngày 16/8/1945, Quốc dân Đại hội Tân Trào thông qua Mười chính sách lớn của Việt Minh, phê chuẩn Lệnh Tổng khởi nghĩa, thống nhất quốc kỳ đỏ sao vàng, quốc ca “Tiến quân ca” và thành lập Chính phủ Lâm thời do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu.

Từ ngày 14/8, nhiều địa phương chủ động khởi nghĩa. Chiều 16/8, đơn vị Giải phóng quân do Võ Nguyên Giáp chỉ huy giải phóng Thái Nguyên, mở màn chiến dịch quân sự hỗ trợ Tổng khởi nghĩa. Ngày 18/8, Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành chính quyền cấp tỉnh.

Tại Hà Nội, sau mít tinh và tuần hành ngày 17–18/8, ngày 19/8/1945, quần chúng cùng lực lượng vũ trang chiếm các cơ quan đầu não, làm chủ Thủ đô. Ở Huế, ngày 23/8, hàng vạn người chiếm các công sở, giành chính quyền hòa bình. Tại Sài Gòn – Gia Định, ngày 25/8, quần chúng từ nhiều nơi kéo về, chiếm các cơ quan trọng yếu, lập chính quyền cách mạng.

Thắng lợi ở ba đô thị lớn đã lan tỏa cả nước. Từ đồng bằng tới miền núi, đất liền tới hải đảo, phong trào khởi nghĩa bùng nổ. Ở Côn Đảo, Phú Quốc và các đảo Lý Sơn, Cát Bà, Bạch Long Vĩ, Hòn Gai, Vân Đồn… tù chính trị và nhân dân nổi dậy, tước vũ khí, chiếm công sở, giành chính quyền. Tổng khởi nghĩa Tháng Tám thắng lợi, thể hiện ý chí độc lập, tự lực, tự cường và khát vọng tự do của toàn dân tộc Việt Nam.

Chỉ trong vòng 15 ngày, từ giữa đến cuối tháng 8 năm 1945, cuộc Tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn trên phạm vi cả nước. Ngày 30/8/1945, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị, chấm dứt hoàn toàn chế độ phong kiến kéo dài hàng nghìn năm.

Ngày 02/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, trịnh trọng tuyên bố quyền độc lập, tự do, bình đẳng của dân tộc Việt Nam trước thế giới “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam, quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời - đánh dấu sự mở đầu kỷ nguyên mới của dân tộc: kỷ nguyên độc lập, tự do và làm chủ vận mệnh đất nước.

Chào mừng kỷ niệm 80 năm Ngày Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 -19/8/2025)

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 giành thắng lợi là kết quả tổng hòa của nhiều yếu tố, trong đó nổi bật là sự kết hợp chặt chẽ giữa thời cơ lịch sử thuận lợi với sự chuẩn bị công phu, bài bản và sự lãnh đạo sáng suốt, linh hoạt của Đảng ta do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, mở ra một bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc ta. Thắng lợi ấy đã đập tan xiềng xích nô lệ của thực dân Pháp hơn 80 năm, ách thống trị của phát xít Nhật gần 05 năm và lật nhào ngai vàng phong kiến ngự trị hàng thế kỷ ở nước ta, dẫn đến sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - nhà nước do Nhân dân lao động làm chủ.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám đánh dấu bước phát triển nhảy vọt của cách mạng Việt Nam, mở đầu kỷ nguyên mới của dân tộc: Kỷ nguyên độc lập - tự do; kỷ nguyên Nhân dân lao động nắm chính quyền, làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh dân tộc; kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Với thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, Đảng ta trở thành một đảng cầm quyền, chuẩn bị những điều kiện tiên quyết cho những thắng lợi tiếp theo.​

Ngày 19/8, nhân dân Hà Nội nổi dậy chiếm phủ Khâm sai Bắc Kỳ

Chỉ trong vòng 15 ngày (từ ngày 14 - 28/8) cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền đã thực hiện trên cả nước, Cách mạng Tháng Tám thành công vang dội.

Toàn cảnh lễ đài Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập.

Cách mạng Tháng Tám không chỉ có ý nghĩa đặc biệt đối với lịch sử Việt Nam mà còn mang tầm vóc thời đại, có ý nghĩa quốc tế sâu sắc. Thắng lợi ấy đã cổ vũ mạnh mẽ các dân tộc thuộc địa và các lực lượng bị áp bức trên thế giới đứng lên đấu tranh vì độc lập, tự do, dân chủ và tiến bộ xã hội. Với thắng lợi đó, dân tộc Việt Nam không chỉ giành được độc lập mà còn khẳng định vị thế và con đường phát triển của mình trong dòng chảy của lịch sử thế giới hiện đại.

Việt Trinh