​     Bộ đội đặc công của Quân đội nhân dân Việt Nam ngày nay là một binh chủng đặc biệt tinh nhuệ, có nhiều đóng góp trong chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ vững chắc chủ quyền đất nước. Sự hình thành và phát triển của bộ đội đặc công gắn liền với sự phát triển của lực lượng vũ trang Biên Hòa trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Đầu năm 1948, thực dân Pháp tăng cường bình định ở Nam bộ gắn liền với việc thực hiện kế hoạch De Latour. Chúng cho xây dựng ở miền Đông gần 2.000 tháp canh dọc theo quốc lộ 1, 15, 20, tỉnh lộ 16… để cắt đứt các tuyến đường giao thông liên lạc của ta. Hệ thống tháp canh chằng chịt như mạng nhện đã gây cho ta không ít khó khăn về giao thông, lương thực.

Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ công bố chính thức thành lập Binh chủng Đặc công ngày 19/3/1967

Đêm ngày 18/3/1948, lợi dụng sơ hở của địch, tổ du kích Tân Uyên do đồng chí Trần Công An (tức Hai Cà) chỉ huy đã bí mật dùng thang leo lên tháp canh thả lựu đạn, tiêu diệt tháp canh cầu Bà Kiên. Trận đánh giản đơn nhưng thu được kết quả lớn, đến tháng 11/1949, Bộ Tư lệnh khu 7 đã mở hội nghị chuyên đề về tháp canh.

Tỉnh đội Biên Hòa được giao nhiệm vụ đánh thí điểm, Ban Quân giới Khu được giao nhiệm vụ nghiên cứu sản xuất ra loại mìn có sức công phá làm sập tường tháp. Lớp học đánh tháp canh được Tỉnh đội Biên Hòa tổ chức vào cuối năm 1949 gồm 300 bộ đội, du kích do đồng chí Bùi Cát Vũ phụ trách. Ban Quân giới Khu cũng thử nghiệm thành công loại mìn lõm gọi là Bazomine.

Đêm 22, rạng sáng ngày 23/02/1950, Tỉnh đội Biên Hòa tổ chức 50 tổ đánh đồng loạt vào 50 tháp canh dọc quốc lộ 1, 15, tỉnh lộ 14, 16. Tất cả các tháp canh đều bị đánh thủng 1 lỗ từ 0,6 đến 1,5 mét nhưng không một tháp nào bị sập. Bọn lính ngủ trong tháp bị chết, chỉ có tên lính gác trên nóc tháp còn sống và dùng lựu đạn ném xuống để đối phó. Tuy kết quả trận đánh tháp canh còn hạn chế, nhưng ta đã gây cho bọn lính giữ tháp vô cùng hoang mang, lo sợ.

Từ thực tế này, Bộ Tư lệnh khu 7 và Tỉnh đội Biên Hòa đã bổ sung hoàn chỉnh cách đánh tháp canh. Ban Quân giới Khu tiếp tục hoàn thiện, chế tạo ra loại mìn phá tường gọi là FT và một loại mìn khác gọi là Bê-ta. Đêm ngày 18/4/1950, một tổ du kích do đồng chí Trần Công An và đồng chí Bùi Cát Vũ chỉ huy tiếp cận tháp canh cầu Bà Kiên. Sau khi FT nổ thủng tường tháp, du kích cho quả Bê-ta nổ bên trong tháp. Sau một tiếng nổ lớn, khói bụi bốc mịt mù, tháp canh cầu Bà Kiên bị sụp đổ hoàn toàn.

Sau trận đánh này, kỹ thuật đánh tháp canh được Bộ Tư lệnh Khu 7 và Tỉnh đội Biên Hòa phổ biến ra các đơn vị, tạo nên một phong trào đánh tháp canh rộng rãi, làm phá sản kế hoạch De Latour của thực dân Pháp.

Kỹ thuật đánh tháp canh ở Biên Hòa ngày càng được ứng dụng rộng rãi cả trong đánh lô cốt, đồn bót, cầu cống, kho tàng của địch và đều mang lại hiệu quả chiến đấu cao. Một chiến thuật tiến công đặc biệt hình thành được gọi là cách đánh đặc công. Những chiến sĩ thực hiện cách đánh này gọi là bộ đội đặc công.

Sang thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lực lượng Đặc công đã ngày càng trưởng thành lớn mạnh, phát triển rộng khắp trong các lực lượng vũ trang cách mạng. Ngày 19/3/1967, tại Trường Bổ túc cán bộ dân tộc Trung ương ở xã Phùng Khoang, huyện Từ Liêm, Hà Nội (nay là Học viện Chính trị khu vực I - Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, thuộc phường Thanh Xuân Bắc, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội), Bộ đội Đặc công vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh, Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp thay mặt Đảng, Nhà nước và Quân đội đến thăm, xem bộ đội trình diễn kỹ thuật, chiến thuật đặc công và công bố quyết định chính thức thành lập Binh chủng Đặc công. Tại cuộc gặp mặt lịch sử này, Bác Hồ đã huấn thị cho Bộ đội Đặc công: “Đặc công tức là công tác đặc biệt, là vinh dự đặc biệt, cần phải có cố gắng đặc biệt...”. Bằng trọng trách được giao, Binh chủng Đặc công đã vượt qua mọi khó khăn thử thách, anh dũng chiến đấu, hy sinh, cùng với các binh chủng khác trong toàn quân, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc, non sông thu về một mối.    

Sau ngày đất nước thống nhất, Binh chủng Đặc công và hàng trăm đơn vị, cán bộ trong Binh chủng đã vinh dự được Đảng và Nhà nước ta phong tặng danh hiệu cao quý “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”. Đặc biệt, ngày 24/01/2007, Binh chủng được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, huân chương cao quý nhất của Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Kế thừa, tiếp tục phát huy truyền thống của Binh chủng Đặc công trong giai đoạn cách mạng hiện nay, bộ đội Đặc công đã vận dụng đúng đắn, sáng tạo các chủ trương, nghị quyết của Đảng, Nhà nước vào tình hình thực tiễn của Binh chủng; xây dựng Binh chủng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, lấy xây dựng chính trị làm cơ sở, xây dựng đội ngũ cán bộ là khâu then chốt, nâng cao chất lượng tổng hợp, trình độ khả năng sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của bộ đội, đáp ứng yêu cầu, chức năng, nhiệm vụ được giao trong tình hình mới; bảo đảm cho Binh chủng thực sự là lực lượng chính trị tin cậy, lực lượng chiến đấu trung thành của Đảng và nhân dân, xứng đáng với 16 chữ vàng truyền thống:

“Đặc biệt tinh nhuệ

Anh dũng tuyệt vời

Mưu trí táo bạo

Đánh hiểm thắng lớn”./.

Đoàn Trung Kiên​