Đồng chí Đỗ Mười, Người chiến sĩ cách mạng, Người con của sông Hồng
Cập nhật 23/10/2019 08:23
“Hồng Hà mênh mông
Trôi sóng tới chân làng quê…”
Một làng quê ven sông Hồng – làng Đông Phù Liệt, nay là làng Đông Mỹ, huyện Thanh Trì, Hà Nội đã sinh ra người chiến sĩ cách mạng, một trong những vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam nổi tiếng cuối thế kỷ XX là đồng chí Đỗ Mười – nguyên Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng từ năm 1988 đến năm 1991, nguyên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam từ năm 1991 đến năm 1997. Hồi 23 giờ 12 phút ngày 1/10/2018 đồng chí Đỗ Mười đã từ trần để lại nỗi tiếc thương vô hạn trong lòng người dân Việt Nam.Ông sinh ngày 2 tháng 2 năm 1917 (Đinh Tỵ), trước tiết Lập Xuân một ngày, là con trưởng của dòng họ Nguyễn Duy, hậu duệ của Đinh Quốc Công Nguyễn Băc – Thái tế đệ nhất công thần triều vua Đinh Tiên Hoàng. Cha mẹ ông làm ruộng, sống nhờ vào đồng đất mầu mỡ của những làng ven sông Hồng. Bốn anh em ông từ khi còn nhỏ đều phải vừa làm vừa học để giúp gia đình.Năm 1936, ông vừa làm thợ sơn mài vừa tham gia hoạt động cách mạng. Gia đình ông là nơi nuôi giấu nhiều chiến sĩ cộng sản. Năm 1939, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương, cùng các đồng chí trong chi bộ lãnh đạo nhân dân địa phương và các xã lân cận đứng lên đòi giảm sưu thuế, đòi quyền dân sinh dân chủ. Ông hăng hái đi tới các làng xóm ven sông Hồng vận động quần chúng, tổ chức các lực lượng cách mạng. Dòng sông Hồng những mùa giông bão đã in dấu hình ảnh người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi lặn lội, tận tụy với phong trào.Giặc Pháp khủng bố ác liệt. Ông bị bắt và bị kết án 10 năm tù giam tại nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội).Ngồi tù 3 năm, đến ngày Nhật đảo chính Pháp (9/3/1954), ông cùng các đồng chí tù chính trị tìm cách vượt ngục Hỏa Lò ra ngoài tiếp tục hoạt động. Trốn tránh sự truy lùng của giặc, có thời gian ông phải nương nhờ cửa Phật, làm người đánh chuông trên chùa Trầm Lộng. Là người ham học, ông có nhiều suy nghĩ và hiểu biết sâu sắc về Phật giáo và cách mạng.Cách mạng Tháng Tám thành công chưa lâu, cả nước phải tiến hành cuộc kháng chiến chống xâm lược Pháp. Trong những ngày nước sôi lửa bỏng, đất nước như đang ở “giữa ngã tư đường sống chết mất còn”, ông có mặt hầu khắp các vùng đồng bằng Bắc Bộ với các cương vị Bí thư Tỉnh ủy Hà Đông, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Hòa Bình, Phó bí thư Liên khu ủy 3 kiêm Phó chủ tịch Ủy ban kháng chiến hành chính (UBKCHC) Liên khu 3, Chính ủy kiêm Tư lệnh Liên khu 3.Anh Ngạn – đó là tên gọi của ông thời kỳ ông được cử làm Bí thư Ban cán sự, Chính ủy Bộ tư lệnh khu, Chủ tịch UBKCHC Khu và Bí thư Khu ủy tả ngạn sông Hồng, từ năm 1951 đến năm 1954. Cuộc đời ông sinh ra và lớn lên bên bờ sông Hồng, hoạt động cách mạng rồi tham gia kháng chiến cũng gắn liền với vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, góp phần làm nên những trang sử oai hùng của cuộc kháng chiến thần thánh 9 năm chống Pháp.Tả ngạn sông Hồng đã đi tiên phong mở đầu cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện, dựa vào sức mình là chính, nơi thể hiện sinh động ý chí chiến đấu, năng lực tiến hành chiến tranh cách mạng của nhân dân Việt Nam trong hoàn cảnh khó khăn, phức tạp, đồng thời cũng là nơi thể hiện rõ nét bản chất tàn bạo của kẻ thù trong âm mưu đè bẹp cuộc kháng chiến của nhân dân Việt Nam.  |
| Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Đỗ Mười gặp gỡ thiếu nhi Hà Nội và Thái Bình nhân dịp các cháu vào viếng Lăng Bác và thăm Bảo tàng Hồ Chí Minh, ngày 19/5/1990. Ảnh: Minh Đạo/TTXVN |
| |
 |
| Tổng Bí thư Đỗ Mười nói chuyện thân mật với nhân dân xã Lê Lợi, huyện Thường Tín (Hà Tây cũ), ngày 1/11/1992. Ảnh: Xuân Lâm/TTXVN |
| |
 |
| Tổng Bí thư Đỗ Mười thăm một hộ làm kinh tế giỏi ở thị trấn Chũ, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang (tháng 9/1994). Ảnh: Xuân Lâm/TTXVN |
Quân dân Tả Ngạn còn ghi nhớ hình ảnh của ông Bí thư Khu ủy Đỗ Mười cùng các cộng sự của mình lãnh đạo quân dân đánh Pháp, diệt ác, phá tề, trừ gian, nhịn đói, nằm hầm, chống càn, tăng gia sản xuất, cải thiện đời sống nhân dân. Cả nước không quên những chiến công lẫy lừng của quân dân Tả Ngạn dưới sự lãnh đạo của Khu ủy: trận tập kích sân bay Cát Bi (7/5/1954) đốt cháy 59 máy bay của giặc; cuộc Tổng công kích đường 5 đã tiêu diệt 4 tiểu đoàn, phá nhiều đoạn đường và nhiều đoàn tàu, đánh đòn nặng vào tuyến hậu cần chiến lược của quân đội viễn chinh, góp phần đập tan tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ dẫn đến thắng lợi của Hội nghị Geneve lập lại hòa bình ở Đông Dương.Đầu tháng 4 năm 1955, ông nhận nhiệm vụ mới: Bí thư Thành ủy Hải Phòng, Chủ tịch Ủy ban quân chính Thành phố.Để bắt tay vào củng cố và xây dựng miền Bắc còn bề bộn nhiều khó khăn, phức tạp về mọi mặt chính trị, kinh tế, xã hội, từ năm 1956, ông lần lượt giữ trách nhiệm Thứ trưởng Bộ Thương nghiệp, Bộ trưởng Bộ Nội thương, Chủ nhiệm Ủy ban Vật giá Nhà nước, Trưởng phái đoàn Thanh tra Chính phủ. Năm 1969, ông được cử làm Phó Thủ tướng kiêm Chủ nhiệm Ủy ban Kiến thiết cơ bản Nhà nước, Bộ trưởng Bộ Xây dựng, phụ trách giải tỏa cảng Hải Phòng, chống chiến tranh phá hoại. Cán bộ, công nhân và nhân dân Hải Phòng còn nhớ hình ảnh Phó Thủ tướng Đỗ Mười ngày đêm sát cánh cùng các chiến sĩ và công nhân cảng phá hàng rào phong tỏa bom mìn và thủy lôi của giặc.Được Trung ương giao thêm trách nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng chi viện tiền tuyến Trung ương, ông thường xuyên trực tiếp và kịp thời giải quyết những khó khăn vướng mắc, góp phần cho thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.Trong suốt 20 năm làm Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, kiêm nhiệm nhiều trọng trách lớn, ông đã dành nhiều công sức, trí tuệ vào việc củng cố và xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội. Từ những công trình trọng điểm của đất nước như: Lăng, Bảo tàng Chủ tịch Hồ Chí Minh, các công trình điện lực Hòa Bình, Phả Lại, Trị An, Yaly, các công trình khai thác dầu khí, đến việc chống thiên tai dịch họa … ông là người có mặt đầu tiên và cũng là một trong những người đứng mũi chịu sào, dũng cảm và táo bạo trong công việc.Ngày 23/6/1988, tại kỳ họp thứ III Quốc hội khóa VIII, ông được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.  |
| Chân dung đồng chí Đỗ Mười nhân dịp sinh nhật 85 tuổi. Ảnh: Nguyễn Thắng |
| |
 |
| Ở tuổi 85, sách báo là nhu cầu hằng ngày của đồng chí Đỗ Mười. Ảnh: Nguyễn Thắng |
| |
 |
| Đồng chí Đỗ Mười với phóng viên Vinh Quang và Nguyễn Thắng của Báo ảnh Việt Nam. Ảnh: Tư liệu Báo ảnh Việt Nam |
Trong thời gian 6 tháng, ông cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước, các chuyên gia kinh tế, các cán bộ khoa học tham khảo những kinh nghiệm trong nước và thế giới chỉ đạo chuyển hẳn sang chính sách kinh tế mới, ngăn chặn “cơn sốt lạm phát với tốc độ phi mã”, tạo điều kiện để chấn chỉnh và thúc đẩy phát triển sản xuất, ổn định một bước đời sống nhân dân.Tại Đại hội Đại biều toàn quốc lần thứ VII của Đảng tháng 6 năm 1991 tiến hành trong hoàn cảnh khó khăn, diễn biến phức tạp của tình hình trong nước và thế giới, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Đỗ Mười được toàn Đại hội trao trọng trách làm Tổng Bí thư Đảng, tiếp tục chỉ đạo công cuộc đổi mới đất nước, vượt qua những khó khăn, đạt nhiều thành tựu to lớn về mọi mặt chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, xã hội … đưa công cuộc đổi mới đi lên, tiến hành công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Chân dung đồng chí Đỗ Mười được đăng tải trên Báo ảnh Việt Nam số 518 tháng 2 năm 2002:
 |
| |
 |
| |
|
| Nguồn: dhtn.ttxvn.org.vn |
| |
|
|
|