Đồng Nai là một tỉnh nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, có cơ sở hạ tầng phát triển. Trong 20 năm qua, tình hình kinh tế, văn hóa, xã hội ở Đồng Nai có nhiều thay đổi với tốc độ đô thị hoá nhanh; tỉ lệ người dân nhập cư đông, do biến động dân số lớn với thành phần đa dạng đa dân tộc, tôn giáo, phân bổ cả ở vùng nông thôn lẫn thành thị. Bối cảnh chung đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nhưng cũng đặt ra những thách thức và các vấn đề xã hội cần giải quyết, tháo gỡ.

Trước tình hình đó, trong giai đoạn 2000 - 2019, thanh niên Đồng Nai luôn là lực lượng xung kích quan trọng, tham gia giải quyết các vấn đề cộng đồng trên địa bàn tỉnh, mang sức trẻ góp phần tích cực trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá bằng nhiều hoạt động, mô hình thiết thực mà điển hình là Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè.

Qua 20 năm phát động Chiến dịch Thanh niên tình nguyện Hè trên địa bàn tỉnh, từ phong trào “Ánh sáng văn hoá hè” đến phong trào hành động cách mạng “Thi đua, tình nguyện xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” của nhiệm kỳ 2002 - 2007; “5 xung kích phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” của nhiệm kỳ 2007 - 2012; “Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc” của nhiệm kỳ 2012 - 2017 đến Phong trào “Thanh niên tình nguyện” của nhiệm kỳ 2017 - 2022; đã cho thấy phong trào thanh niên tình nguyện là một nhu cầu không thể thiếu của thanh niên trong việc đóng góp sức trẻ tham gia phát triển kinh tế, xã hội của địa phương, giải quyết các vấn đề bức xúc của cộng đồng. Qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên cống hiến và trưởng thành; đồng thời phong trào đã góp phần làm phong phú thêm hoạt động và nâng cao vai trò tập hợp đoàn kết thanh niên của tổ chức Đoàn - Hội, thu hút tập hợp thanh niên sinh hoạt và tham gia tình nguyện ngày càng đông hơn; các CLB, tổ, đội nhóm thanh niên xung kích, thanh niên tình nguyện đã được phát triển ngày càng nhiều…

Ra quân Chiến dịch TNTN hè năm 2012

Thông qua các phong trào hành động cách mạng do Trung ương Đoàn và Tỉnh đoàn Đồng Nai phát động; trong 20 năm qua, có thể điểm lại một số con số ấn tượng mà Chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè đã đạt được như sau:

(1) Mỗi năm có hơn 100 đội thanh niên tình nguyện tại chỗ phối hợp với các lực lượng của tỉnh về tăng cường đã tổ chức các hoạt động tuyên truyền, hướng dẫn, chuyển giao thông tin khoa học kỹ thuật, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, công tác khuyến nông, đưa giống mới năng suất cao vào sản xuất, kỹ thuật chăm sóc cây công nghiệp…

(2) Đã có 240 “Ngày chủ nhật xanh” được tổ chức với 407.880 thanh niên tình nguyện tham gia; đảm nhận làm vệ sinh xóm ấp, dặm vá, tu sửa, phát quang bụi rậm, nạo vét kênh mương, bóc, xóa quảng cáo, rao vặt trái phép với tổng chiều dài trên 1.460 km đường; làm mới 355 km đường giao thông nông thôn; thực hiện 760 km “Thắp sáng đường giao thông nông thôn”; trồng hoa chuông, hoa giấy, cỏ đậu trên 917 km đường; sửa chữa và lắp mới 4.000 bóng đèn tiết kiệm điện cho các hộ gia đình chính sách, gia đình có công với cách mạng…

(3) Các cấp bộ Đoàn đã tổ chức 1.300 buổi tuyên truyền về bảo vệ môi trường, phòng chống dịch sốt xuất huyết cho 254.960 người dân, đoàn viên, thanh niên; duy trì hoạt động của 114 đội hình thanh niên tình nguyện bảo vệ môi trường, ra quân dọn dẹp vệ sinh môi trường thu gom trên 685 tấn rác thải các loại; trồng và chăm sóc trên 200.000 cây xanh các loại. Phối hợp với các ngành phát 20.000 túi giấy bảo vệ môi trường, 60.000 cuốn cẩm nang về phòng chống cháy nổ, 98.000 tờ rơi tuyên truyền về phòng chống cháy nổ, tiết kiệm điện, luật giao thông đường bộ, tuyên truyền về hiến pháp, pháp luật, phòng ngừa bệnh sốt xuất huyết, chân tay miệng, ma túy, HIV… cho người dân.

(4) Có 7.340 tin, bài tuyên truyền về xây dựng nông thôn mới, tuyên truyền pháp luật trên đài truyền thanh cấp xã; 1.264 buổi tuyên truyền phổ biến pháp luật về phòng chống xâm hại trẻ em, Luật giao thông đường bộ, Luật phòng chống tội phạm về ma túy cho 39.090 em học sinh, đoàn viên, thanh niên; tổ chức 760 lớp tập huấn về chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật và kiến thức khởi nghiệp cho 87.680 cán bộ, đoàn viên và người dân.

(5) Duy trì 80 đội hình thanh niên tình nguyện đứng chốt điều hòa giao thông tại các chốt đèn giao thông, khu vực giao nhau giữa đường sắt và đường bộ vào giờ cao điểm; tổ chức 2.560 buổi tuyên truyền về an toàn giao thông cho 574.000 đoàn viên, thanh niên.

(6) Có hơn 500 căn nhà Nhân ái được xây tặng cho gia đình thương binh, liệt sĩ, mẹ Việt Nam anh hùng, gia đình gặp khó khăn về nhà ở trị giá trên 20 tỷ đồng; thăm tặng 45 ngàn phần quà cho các gia đình chính sách, mẹ Việt Nam anh hùng và trên 50 ngàn phần quà, học bổng cho trẻ em nghèo hiếu học có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; tổ chức công tác xã hội, khám bệnh và cấp phát thuốc miễn phí cho trên 1 triệu lượt đồng bào trong tỉnh, tỉnh Kon Tum kết nghĩa và tỉnh Kratie, Vương quốc Campuchia; hơn 8 ngàn xe đạp và 13 ngàn bộ sách giáo khoa tặng thiếu nhi nghèo, mở 3.320 lớp ôn tập văn hoá hè và chống tái mù chữ cho trên 45 ngàn lượt học sinh và người dân tham gia học tập.

(7) Cấp tỉnh đã xây dựng, sửa chữa hơn 50 khu vui chơi; các huyện, thành Đoàn và Đoàn trực thuộc thực hiện xây mới 380 khu vui chơi và sửa chữa 720 khu vui chơi, giải trí trong dịp hè cho thiếu nhi vui chơi, sinh hoạt, với tổng trị giá hơn 20 tỷ đồng. Tổ chức 720 lớp dạy bơi miễn phí, 37.120 buổi ôn tập hè, ôn tập Anh văn, toán, luyện chữ; tặng 70.780 phần quà, suất học bổng cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Điển hình nổi bật là từ năm 2000 - 2001; nhằm khắc phục hậu quả lũ lụt tại các xã Đắc Lua (huyện Tân Phú), xã Trị An (huyện Vĩnh Cửu), Tỉnh đoàn huy động gần 3.000 thanh niên tình nguyện kết hợp với lực lượng thanh niên tại chỗ tham gia khắc phục hậu quả do bão lũ gây ra, giúp sửa chữa 100 nhà sập đổ, đào đắp trên 30 km đường giao thông nông thôn, sửa chữa bàn ghế trường học; huy động trên 10.000 ngày công lao động của lực lượng Thanh niên tình nguyện tham gia đào đắp gần 25 km hệ thống kênh mương nội đồng giúp nhân dân xã Đắc Lua huyện Tân Phú chuyển đổi cơ cấu cây trồng và vụ mùa góp phần tránh thiệt hại vào mùa bão lũ, xoá đói giảm nghèo (chuyển đổi từ trồng lúa 1 vụ sang 2 vụ).

Không chỉ tham gia các hoạt động tình nguyện tại chỗ trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, từ những năm 1998, Tỉnh đoàn Đồng Nai đã kết nghĩa với Tỉnh đoàn KonTum, thường xuyên tổ chức các đợt công tác xã hội, giao lưu, học hỏi kinh nghiệm, khám bệnh, phát thuốc, tặng quà cho thanh thiếu nhi, đồng bào nghèo và các chiến sĩ biên phòng của tỉnh KonTum. Tính từ năm 2000 đến nay, Tỉnh đoàn Đồng Nai đã tổ chức 15 đợt công tác xã hội, tặng trên 4.000 phần quà, khám bệnh, phát thuốc cho trên 8.000 lượt người, trị giá gần 03 tỷ đồng.

Trong 20 năm qua, Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè của thanh niên tỉnh Đồng Nai đã ghi dấu ấn sâu đậm trong nhân dân; thể hiện sức sống mạnh mẽ, tập hợp đông đảo thanh niên, mang lại hiệu quả lớn, đầy ý nghĩa; phong trào thanh niên tình nguyện đã phát triển ngày càng rộng về tất cả các mặt: nội dung hoạt động phong phú, thu hút đông đảo và đa dạng nhiều đối tượng thanh niên tham gia tình nguyện, trải rộng trên nhiều địa bàn, không chỉ tại Đồng Nai mà còn mở rộng sang nhiều tỉnh bạn và Campuchia. Nội dung hoạt động tình nguyện rất đa dạng: sinh hoạt thiếu nhi, chăm lo trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, đền ơn đáp nghĩa, bảo vệ môi trường, xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, đường giao thông nông thôn, cầu nông thôn, xây nhà tình thương, tình nghĩa, tình bạn, các công trình công cộng; các hoạt động chuyển giao khoa học, kỹ thuật công nghệ, dạy ngoại ngữ, tin học; tuyên tuyền, huấn luyện chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng, tuyên truyền pháp luật, chăm sóc sức khỏe, tư vấn kinh tế…

Không chỉ phát triển ngày càng rộng về nội dung, quy mô, địa bàn, lực lượng, phong trào tình nguyện của thanh niên Đồng Nai ngày càng phát triển về chiều sâu, với hiệu quả ngày càng cao trên tất cả các mặt kinh tế - văn hóa - chính trị - xã hội. Thanh niên tham gia hoạt động tình nguyện không chỉ đóng góp bằng sức lực cơ bắp, không chỉ sử dụng các nguồn lực tài chính để tạo ra các sản phẩm tình nguyện đơn thuần, mà phong trào tình nguyện ngày càng phát huy và tận dụng mạnh mẽ kiến thức khoa học, trí tuệ, sự sáng tạo, nghiệp vụ chuyên môn của người tham gia hoạt động tình nguyện, góp phần tạo nên hiệu quả kinh tế - xã hội rất cao.

Với những thành quả và kinh nghiệm đạt được trong 25 năm tổ chức phong trào tình nguyện hè nói chung, 20 năm các chiến dịch tình nguyện hè nói riêng, yêu cầu đặt ra cho tổ chức Đoàn, Hội và đoàn viên, hội viên, thanh niên tỉnh Đồng Nai là tiếp tục phát huy những thành quả đạt được, đồng thời không ngừng đổi mới, nâng cao hiệu quả của phong trào tình nguyện, trong thời gian tới cần tập trung vào những nhiệm vụ, giải pháp, cụ thể là:

Một là, tiếp tục khẳng định quan điểm phong trào thanh niên tình nguyện là phương thức tập hợp thanh niên hiệu quả, chú trọng nâng chất phong trào tình nguyện là coi trọng và nâng chất công tác tập hợp thanh niên.

Hai là, bên cạnh việc duy trì các hoạt động tình nguyện thường xuyên, tại chỗ gắn với giải pháp thực hiện phong trào xung kích trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị, tiếp tục tổ chức, phát triển các hoạt động tình nguyện cao điểm ngắn hạn, trung hạn: những chiến dịch tình nguyện, chương trình tình nguyện, hoạt động tình nguyện phù hợp cho từng đối tượng và từng địa bàn theo hướng phát huy kiến thức chuyên môn của thanh niên, lựa chọn nội dung trọng tâm, trọng điểm, có ý nghĩa đột phá trong tổng thể nhiều nhu cầu của địa phương, đơn vị để thực hiện, tạo ra hiệu quả kinh tế - xã hội cao.

Ba là, nâng chất, đổi mới phương thức chỉ đạo và tổ chức phong trào tình nguyện của từng cấp bộ Đoàn - Hội, nâng cao năng lực tổ chức hoạt động của cơ sở, từ công tác chỉ đạo, xác định nhu cầu, nội dung, công tác chuẩn bị, vận động nguồn lực xã hội, công tác phối hợp, quan hệ địa bàn, người dân. Trang bị tốt kỹ năng tham gia hoạt động tình nguyện cho thanh thiếu nhi, chú ý có những hoạt động để giáo dục, định hướng và cổ vũ tinh thần tình nguyện ngay trong thanh thiếu nhi.

Bốn là, các đội hình thanh niên tình nguyện cần quán triệt và làm tốt nhiệm vụ vận động quần chúng, thanh thiếu niên và nhân dân địa bàn - những đối tượng thụ hưởng các kết quả hoạt động tình nguyện. Một mặt quán triệt tinh thần sẻ chia “cùng ăn, cùng ở, cùng làm” - tức là phía các chiến sĩ chủ động - thì phải quan tâm cả mặt tiếp theo là phải làm cho thanh thiếu nhi, người dân cùng suy nghĩ - cùng thực hiện và cùng giữ gìn những thành quả của hoạt động tình nguyện mang lại. Đã đến lúc, cũng cần đặt vấn đề không chỉ về cách thức thực hiện hoạt động tình nguyện của thanh niên mà ở từng địa bàn, địa phương, đơn vị, cán bộ, thanh thiếu nhi và nhân dân ở đó cũng phải được trang bị “cách thụ hưởng” một cách có trách nhiệm. Và nhiệm vụ thực hiện nội dung này, cần có sự đồng thuận, vai trò, trách nhiệm và cả sự làm gương của cấp ủy, lãnh đạo của từng đơn vị, địa phương.

Năm là, công tác truyền thông, quảng bá, nêu bật ý nghĩa, giá trị kinh tế - chính trị, xã hội của những công trình đến với toàn xã hội cũng cần được quan tâm đầu tư bài bản và có chiến lược. Dấu ấn, giá trị thông qua các hoạt động tình nguyện của thanh niên có thể nhận được sự cảm nhận, chia sẻ, đồng thuận để đi đến hỗ trợ, cùng tham gia thực hiện của toàn xã hội hay không, công tác truyền thông cũng đóng vai trò không nhỏ. Điều này cũng góp phần giúp tổ chức Đoàn - Hội có thể khẳng định vai trò, vị trí và “thương hiệu”, chất lượng phong trào thanh niên trước nhiều thách thức, cạnh tranh hiện nay.

Chiến dịch thanh niên tình nguyện hè là hoạt động không chỉ góp phần phát triển kinh tế xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, mà còn mang lại những giá trị tinh thần, rèn luyện phẩm chất đạo đức, đào tạo được những thế hệ thanh niên kiên cường, yêu nước. Hiện nay, Phong trào thanh niên tình nguyện hè đã trở thành niềm vinh dự, tự hào của tuổi trẻ cũng là trách nhiệm lớn lao mà mỗi đoàn viên Thanh niên cần thực hiện. Nhìn lại 20 năm qua, tuổi trẻ Đồng Nai nói riêng và tuổi trẻ Việt Nam nói chung luôn tự hào về một giai đoạn mà sức trẻ, sự sáng tạo đã được phát huy cao độ, các tầng lớp thanh niên đều được quy tụ, đoàn kết để thực hiện mục tiêu cao cả: xây dựng tỉnh Đồng Nai giàu mạnh, văn minh, góp phần tích cực vào quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Trong 20 năm qua, hoạt động tình nguyện đã là thành dòng chảy chủ đạo trong phong trào thi đua yêu nước của tuổi trẻ Đồng Nai, đồng thời khắc họa rõ nét chân dung một lớp trẻ giàu nhiệt huyết sáng tạo và hoài bão cống hiến.

Ban Tuyên giáo Đồng Nai