Sinh thời, Bác Hồ từng căn dặn các thế hệ cán bộ cách mạng về vai trò của lý luận. Bác chỉ ra rằng:“Lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế. Không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi”, “Làm mà không có lý luận thì không khác gì đi mò trong đêm tối, vừa chậm chạp vừa hay vấp váp”. Vai trò của lý luận trong định hướng, dẫn dắt hoạt động thực tiễn trên tất cả lĩnh vực là điều không thể phủ nhận.

Hiện nay, do sai lệch trong cách nghĩ, từ thái độ coi thường vai trò của lý luận nên dẫn đến tình trạng một số cán bộ, đảng viên ngại học tập lý luận, học tập mang tính đối phó, chiếu lệ, cốt chỉ để có bằng cấp, để phù hợp với tiêu chuẩn đề bạt, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại; việc học tập lý luận đối với bộ phận cán bộ, đảng viên này trở nên khiên cưỡng, mất tính tự giác, vốn là yếu tố quan trọng bậc nhất ảnh hưởng đến chất lượng học tập. Bằng cấp trong những trường hợp như vậy vô tình trở thành “vật trang trí”, làm “đẹp hồ sơ”, không còn vai trò đúng nghĩa là thước đo trình độ lý luận, “vũ khí” lý luận được trang bị để hoạt động thực tiễn được đúng đắn, thành công, thậm chí bị mất tác dụng, phản tác dụng.

V.I.Lênin đã chỉ rõ: người ta có thể trở thành người cộng sản khi biết làm giàu trí tuệ của mình bằng cách không ngừng học tập để thâu thái vào đầu óc của mình toàn bộ kho tàng tri thức của nhân loại và hiểu biết đó phải dẫn tới cuộc sống và hành động. Hồ chí Minh từng xác định học để hiểu biết, để làm việc, học để phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân, học để làm người. Muốn vậy phải có thói quen đem lý luận liên hệ với thực tiễn, đem những lý luận đã tiếp thu được cùng với những kinh nghiệm đã tích lũy được trong đời sống hàng ngày mà áp dụng vào các công việc thực tế.

Với tinh thần đó, Hồ Chí Minh luôn chú trọng đến tính thực tế, bất cứ việc gì cũng phải xuất phát từ yêu cầu thực tế, phải thiết thực. Muốn đạt được kết quả đó thì việc học phải xuất phát từ yêu cầu của công việc và phải học cặn kẽ, thấu đáo. Người mong muốn việc học - hành, tức là nhận thức - hành động phải đạt tới chỗ thấy cho hết, nhìn cho thấu. Vì vậy, theo Người học tập ở trong nhà trường, trong sách vở chưa đủ, phải học cả trong cuộc sống, học ở người khác… Nội dung học tập cũng phải toàn diện: chương trình học vấn phổ thông, đại học, chuyên môn nghiệp vụ, học tập lý luận Mác-Lênin, đường lối chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước…, trong đó, việc học tập lý luận Mác-Lênin, đường lối chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước là một nội dung rất quan trọng.

Ở nước ta, lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh được xếp chung vào hệ thống các môn khoa học xã hội – nhân văn, giữ vị trí chủ đạo về tư tưởng, lý luận và phương pháp luận cho khoa học xã hội – nhân văn đồng thời là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận chung cho mọi hoạt động nghiên cứu khoa học, là hệ tư tưởng của xã hội thì việc học tập hệ thống lý luận này lại càng cần thiết và càng có ý nghĩa hơn.

Đề cập đến các môn khoa học Mác – Lênin, Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Chủ nghĩa Mác - Lênin không phải là những giáo điều, không phải là kinh thánh mà là kim chỉ nam cho hành động. Học tập Chủ nghĩa Mác - Lênin không phải là thuộc câu, thuộc chữ mà nắm lấy tinh thần và toàn bộ phương pháp để ứng xử với con người và thực hành trong công tác thực tế.

Thực hiện nghiêm túc lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Mỗi cán bộ, đảng viên phải học lý luận, phải đem lý luận áp dụng vào công việc thực tế. Phải chữa bệnh kém lý luận, khinh lý luận và lý luận suông”. Đề cao việc tự nguyện, tự giác học tập lý luận chính trị của cán bộ, đảng viên. Thực tế cho thấy, dù có nhiều giải pháp nhưng người học không muốn học, không thích học thì những giải pháp đó cũng vô dụng. Chỉ khi nào người đi học nhận thức rõ vai trò của lý luận, thấy cần phải học để nâng cao trình độ lý luận, năng lực công tác, phục vụ Đảng, Nhân dân, Tổ quốc tốt hơn thì họ mới tự giác, tích cực học tập lý luận chính trị.

Qua các giai đoạn cách mạng khác nhau, điều kiện, hoàn cảnh lịch sử khác nhau, nhưng tính thời sự trong việc học và vận dụng lý luận vào thực tiễn vẫn còn nguyên giá trị. Bác Hồ từng chỉ ra rằng “kém về lý luận, hoặc khinh lý luận, hoặc lý luận suông mà nhiều cán bộ, đảng viên của ta mắc phải bệnh chủ quan. Cũng vì kém lý luận mà cán bộ ta gặp mọi việc không biết xem xét cho rõ, cân nhắc cho đúng, xử trí cho khéo. Không biết nhận rõ điều kiện hoàn cảnh khách quan, ý mình nghĩ thế nào làm thế ấy. Kết quả thường thất bại”.

Cùng với đó, phát huy vai trò kiểm tra, giám sát việc học tập lý luận chính trị của các cơ quan có người đi học, xem việc nắm vững lý luận chính trị là một tiêu chuẩn đánh giá chất lượng cán bộ, đảng viên cuối năm, là tiêu chuẩn để đề bạt, bổ nhiệm cán bộ. Đồng thời, có hình thức xử lý nghiêm những người lười học tập lý luận chính trị, có kết quả học tập yếu kém. Cũng nên lưu ý, khi cử cán bộ, đảng viên đi học thì không giao quá nhiều việc ở cơ quan cho họ, mà phải dành thời lượng đảm bảo cho họ học tập hiệu quả.

Một vấn đề không kém phần quan trọng là tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật cho các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị. Xem đây là điều kiện không thể thiếu, góp phần nâng cao chất lượng học tập, giảng dạy về lý luận chính trị./.

Để thực hiện có hiệu quả Quy định số 01-QĐ/TWĐTN-BTC ngày 28/5/2018 của Ban Bí thư Trung ương Đoàn về “chế độ học tập lý luận, chính trị đối với cán bộ Đoàn giai đoạn 2018 - 2022”; Ban Thường vụ Tỉnh đoàn xây dựng kế hoạch số 141-KH/TĐTN-BTCKT ngày 17/8/2018 triển khai và thực hiện Quy định số 01-QĐ/TWĐTN-BTC, cụ thể như sau:

1. Xác định mục đích, yêu cầu

- Quán triệt trong các cấp bộ Đoàn và cán bộ Đoàn tỉnh Đồng Nai nắm vững quan điểm, nội dung thực hiện Quy định của Ban Bí thư Trung ương Đoàn về chế độ học tập lý luận chính trị đối với cán bộ Đoàn giai đoạn 2018 - 2022, tạo sự thống nhất cao trong nhận thức và hành động của các cấp bộ Đoàn và cán bộ Đoàn, xác định việc học tập lý luận, chính trị là nghĩa vụ, trách nhiệm và quyền lợi của cán bộ Đoàn.

- Góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Đoàn tỉnh Đồng Nai có phẩm chất đạo đức cách mạng; không ngừng tu dưỡng, rèn luyện trình độ lý luận chính trị, nghiệp vụ chuyên môn, thường xuyên cập nhật kiến thức, kỹ năng tư duy đáp ứng được vị trí công tác, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, qua đó nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đoàn các cấp.

- Việc tổ chức quán triệt, học tập lý luận, chính trị cho cán bộ Đoàn toàn tỉnh phải được triển khai đồng bộ và thực hiện nghiêm túc. Cán bộ Đoàn ngoài việc thực hiện nghiêm túc chế độ học tập lý luận, chính trị theo quy định này phải thường xuyên, tự giác học tập lý luận, chính trị.

- Việc học tập lý luận, chính trị được thực hiện gắn với xem xét, đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ hàng năm đối với cán bộ đoàn.

2. Xác định đối tượng học tập

- Cán bộ Đoàn giữ chức danh UVBCH Chi đoàn trở lên; cán bộ, lãnh đạo làm việc trong các cơ quan chuyên trách của Đoàn từ cấp huyện trở lên; lãnh đạo trong các đơn vị sự nghiệp thuộc Đoàn cấp huyện trở lên; Giáo viên làm Tổng phụ trách Đội; trợ lý thanh niên trong Quân đội.​

- Đối với cán bộ Đoàn đang tham gia đào tạo trình độ lý luận chính trị trung cấp, cao cấp thì không áp dụng quy định này trong thời gian học. 

3. Nội dung và chế độ học tập

3.1. Đối với lý luận về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh:

Học tập theo Hướng dẫn số 87-HD/TWĐTN-BTG ngày 28/3/2017 của Ban Bí thư Trung ương Đoàn về “Học tập chuyên đề về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong cán bộ đoàn, đoàn viên, thanh niên” và Kế hoạch số 500-KH/TĐTN-BTG ngày 27/02/2017 của Ban Thường vụ Tỉnh đoàn về việc “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong cán bộ, đoàn viên, thanh thiếu nhi tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2017 - 2021”.

3.2. Đối với nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng, nghị quyết của các Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng; các chỉ thị, nghị quyết của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng; nghị quyết của Đại hội Đảng, nghị quyết của cấp ủy các cấp:

Học tập theo kế hoạch của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng và kế hoạch của cấp uỷ các cấp.

3.3. Đối với nghị quyết Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh toàn quốc lần thứ XI, nghị quyết Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tỉnh Đồng Nai lần thứ IX; các chỉ thị của Ban Bí thư Trung ương Đoàn; các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Trung ương Đoàn; nghị quyết Đại hội đại biểu đoàn các cấp; nghị quyết, kết luận chuyên đề của Đoàn:

Học tập theo kế hoạch của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ, Ban Bí thư Trung ương Đoàn và kế hoạch của các cấp bộ Đoàn.

3.4. Đối với những vấn đề mới trong đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại; công tác xây dựng Đảng, chính quyền, công tác dân tộc, tôn giáo, công tác thanh vận; tình hình thế giới, trong nước, địa phương, đơn vị và những vấn đề thực tiễn đang đặt ra đối với công tác thanh niên:

- Đối với các đồng chí là ủy viên Ban Chấp hành Tỉnh đoàn, ủy viên Ủy ban Kiểm tra Tỉnh đoàn, cán bộ cơ quan chuyên trách Tỉnh đoàn: Một năm học tập ít nhất 02 chuyên đề. Thời gian học tập gắn với thời gian tổ chức Hội nghị Ban Chấp hành Tỉnh đoàn hoặc hội nghị cập nhật kiến thức cấp tỉnh, khuyến khích việc tự học, tự nghiên cứu; hằng năm cá nhân có bài thu hoạch gửi về Ban Thường vụ Tỉnh đoàn thông qua Ủy ban Kiểm tra Tỉnh đoàn theo dõi, tổng hợp.

- Đối với các đồng chí cán bộ Đoàn cấp huyện, cấp cơ sở: Một năm học tập ít nhất 02 chuyên đề. Thời gian học tập do Ban Chấp hành Đoàn cấp huyện xác định.

Căn cứ tình hình thực tế tại địa phương, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn đưa ra một số giải pháp để thực hiện tốt Quy định chế độ học tập lý luận chính trị đối với cán bộ Đoàn đó là:

Một là: Mỗi cán bộ bộ đoàn phải tự xác định nhiệm vụ và ý thức học tập lý luận chính trị, thường xuyên trau dồi  kiến thức, tìm hiểu những vấn đề mới trong đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại, công tác xây dựng Đảng, chính quyền, công tác dân tộc, tôn giáo, công tác thanh vận; tình hình thế giới, trong nước, địa phương, đơn vị và những vấn đề thực tiễn đang đặt ra đối với công tác thanh niên.

Hai là: Tổ chức đoàn chủ động thực hiện và tham mưu cho cấp ủy tổ chức các buổi học tập Nghị quyết của Đảng, của Đoàn, các nghị quyết chuyên đề. Sau học tập nghiêm túc đánh giá kết quả thông qua bài thu hoạch nhằm đánh giá ý thức và nhận thức của cán bộ đoàn.

Ba là: Thường xuyên tổ chức cho cán bộ đoàn học tập lý luận về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh có thể lồng ghép tổ chức thông qua các buổi học tập chuyên đề, các cuộc thi tìm hiểu về Đảng, Đoàn.

Quanh cảnh 1 buổi sinh hoạt chuyên đề

Bốn là: Tăng cường công tác kiểm tra giám sát việc thực hiện quy định chế độ học tập lý luận chính trị đối với cán bộ Đoàn từ tỉnh đến cơ sở để kịp thời đôn đốc, nhắc nhở và có kế hoạch, biện pháp cụ thể nhằm khuyến khích giúp đỡ cán bộ Đoàn tự học, kịp thời tuyên dương, khen thưởng những cán bộ Đoàn có thành tích học tập. Đưa kết quả học tập lý luận chính trị làm tiêu chí để xem xét, đánh giá, phân loại cán bộ./.

Ban Tổ chức – Kiểm tra Tỉnh đoàn