Trong Cương lĩnh xây
dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển
năm 2011), Đảng ta khẳng định: “Đảng lấy
chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ
nam cho hành động”[1].
Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng được coi là nhiệm vụ sống còn, liên quan trực
tiếp đến sự tồn vong của Đảng, của chế độ, vì vậy đây chính là nhiệm vụ chính
trị đặc biệt quan trọng của cả hệ thống chính trị trong giai đoạn hiện nay.
1. Nội hàm của “bảo vệ nền
tảng tư tưởng của Đảng”
Trong Cương lĩnh xây
dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển
năm 2011), Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định: Chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng
của Đảng Tuy nhiên, ở Việt Nam, cương lĩnh, đường lối của Đảng;
chính sách và pháp luật của Nhà nước đều được xây dựng dựa trên nền tảng lý
luận là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Những thành quả của công
cuộc đổi mới đất nước trong hơn 35 năm qua chính là kết quả của sự vận dụng
sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện thực tiễn
của cách mạng Việt Nam. Do đó, nội hàm của “nền tảng tư tưởng của Đảng” ngoài
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh còn bao hàm chủ trương, đường lối
của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, những giá trị văn hóa truyền thống
tốt đẹp của dân tộc, những thành tựu của công cuộc đổi mới, phát triển đất nước
và hội nhập quốc tế.
Theo Từ điển tiếng
Việt, “bảo vệ” là “chống lại mọi xâm phạm để giữ cho luôn luôn được nguyên
vẹn”, “bênh vực bằng lý lẽ để giữ vững ý kiến, quan điểm”[2].
Do đó, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng là việc sử dụng tổng
hợp các lực lượng và các biện pháp kiên quyết, kiên trì giữ gìn, duy trì, củng
cố bản chất cách mạng và khoa học, phát huy, phát triển sáng tạo những giá trị
cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; đồng thời chống lại sự
xuyên tạc, phá hoại và cả những nhận thức sai trái của các lực lượng bên ngoài
và bên trong nhằm làm cho nền tảng tư tưởng của Đảng ngày càng thấm sâu, ngày
càng đóng vai trò chủ đạo trong đời sống tinh thần của nhân dân.
Bảo vệ nền tảng tư tưởng
của Đảng không chỉ là bảo vệ chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với tư
cách là học thuyết, tư tưởng cách mạng mà còn phải bảo vệ thành tựu và biểu
hiện cụ thể của nền tảng tư tưởng đó trong thực tiễn đổi mới đất nước. Với ý
nghĩa đó, Nghị quyết 35-NQ/TW của Bộ Chính trị khóa XII ngày 11/10/2018 về
“Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm
sai trái, thù địch trong tình hình mới” đã khẳng định: Bảo vệ nền tảng tư tưởng
của Ðảng là bảo vệ Ðảng, bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối lãnh đạo của
Ðảng; bảo vệ nhân dân, Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam; bảo vệ
công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế;
bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định để phát
triển đất nước.
2. Bối cảnh mới và yêu cầu
đặt ra đối với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
Nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư
tưởng của Đảng được đặt ra ngay từ những ngày đầu thành lập Đảng và trở thành
nhiệm vụ xuyên suốt trong suốt hơn 90 năm qua. So với những giai đoạn trước
đây, thực tiễn trong nước và quốc tế đã có nhiều thay đổi nên đã đặt ra những
yêu cầu mới cho nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.
Tại Đại hội XIII, Đảng ta
nhận định, trong những năm qua và cả những năm tiếp theo, tình hình thế giới,
khu vực có nhiều diễn biến nhanh, phức tạp, khó dự báo. Tuy hòa bình, hợp tác
và phát triển vẫn là xu thế chủ yếu song thế giới đang đứng trước nhiều khó
khăn, thách thức như “chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa dân túy đang nổi
lên”[3],
các vấn đề an ninh phi truyền thống vẫn đang tiếp diễn, đại dịch Covid-19 vẫn
có những diễn biến phức tạp trên phạm vi toàn cầu… Đặc biệt, “Sự chống phá của
các thế lực thù địch, tổ chức phản động ngày càng tinh vi hơn”[4].
Gần đây, các thế lực
thù địch đã triệt để lợi dụng những “điểm nóng” trên các lĩnh vực của Việt Nam
nhằm xuyên tạc tình hình phát triển của đất nước, hướng lái những tư tưởng và
hành động sai trái, chống đối, bất tuân, bạo lực và bạo động trong cộng đồng nhân
dân và xã hội; từ đó lôi kéo, tập hợp những phần tử bất mãn, cơ hội chính trị
trong và ngoài nước, các tổ chức quốc tế và chính phủ các nước can dự vào công
việc nội bộ của Việt Nam. Ngoài ra, chúng móc nối, xâm nhập vào nội bộ của
Đảng, tìm cách phân hóa tổ chức để tìm ra “ngọn cờ” tập hợp lực lượng. “Ngọn
cờ” mà các thế lực thù địch hướng tới chính là những phần tử ở ngay trong hàng
ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng nhưng có biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển
hóa”, bất mãn chính trị.
Trong khi đó, “những biểu
hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự
chuyển hóa” trong nội bộ và tình hình tham nhũng, lãng phí, tiêu cực... còn
diễn biến phức tạp”[5].
Nghiêm trọng hơn, “Một bộ phận cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị không vững
vàng, suy thoái về tư tưởng chính trị, còn hoài nghi, mơ hồ về mục tiêu, lý
tưởng của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta; một số ít hoang
mang, dao động, mất lòng tin; cá biệt còn phủ nhận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh và đường lối đổi mới của Đảng”[6].
Đây là những thách thức rất lớn đang đặt ra đối với công tác bảo về nền tảng tư
tưởng của Đảng giai đoạn hiện nay.
3. Giải pháp tăng cường bảo
vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới
Để công tác bảo vệ nền tảng
tư tưởng của Đảng ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và có hiệu quả, đáp ứng
yêu cầu, đồi hỏi của tình hình mới, cần chú trọng đến những giải pháp cơ bản
sau đây:
Thứ nhất, tiếp tục kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác
- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Vì bối cảnh
thực tiễn đã có nhiều thay đổi, đặt ra nhiều vấn đề mới cần giải quyết nên để
tiếp tục kiên định, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh trước hết cần đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu lớn về những
vấn đề cơ bản, nền tảng nhằm tiếp tục khẳng định những giá trị bền vững của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, cần chắt lọc, đề
xuất những vấn đề cần bổ sung, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh cho phù hợp với thực tiễn nước ta giai đoạn hiện nay.
Thứ hai, kiên trì, kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái,
thù địch để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Bên cạnh việc khẳng định, bổ
sung, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; cần tiếp tục đấu
tranh chống lại những âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù
địch. Trước hết, cần hệ thống hóa các nội dung đang bị các thế lực chống phá,
từ đó xây dựng luận cứ đấu tranh phản bác trên từng vấn đề cụ thể. Đồng thời,
chuyển trọng tâm của việc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch
về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trên mặt trận tư tưởng, lý luận
truyền thống là chủ yếu sang đấu tranh trên internet và mạng xã hội. Đây là một
sự chuyển hướng cần thiết nhằm nắm bắt xu thế tất yếu của thời đại. Đó là sự
chống phá ngày càng tinh vi, quyết liệt của các thế lực thù địch trên không
gian mạng khiến mạng xã hội trở thành không gian tranh chấp chính trên trận
tuyến đặc biệt quan trọng này.
Thứ ba, phát huy thế trận toàn dân, ra sức tập hợp lực lượng tham gia
cuộc đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Dưới sự lãnh đạo thống nhất
của Đảng, các cấp ủy đảng cần chủ động xây dựng kế hoạch, nội dung đấu tranh
trọng tâm, sát với sự chỉ đạo của Đảng; dự báo kịp thời với sự phát triển của
tình hình; phát huy triệt để các lực lượng xung kích, các chuyên gia khoa học
hàng đầu, đội ngũ cán bộ đầu ngành, các nhà khoa học, nhà báo và đông đảo các
cộng tác viên nhiệt huyết, có bản lĩnh cùng tham gia đấu tranh. Mỗi cơ quan
chuyên ngành, mỗi nhà khoa học, lãnh đạo và quản lý, trước những tư tưởng phản
động, thù địch có liên quan đến trực tiếp chuyên ngành, lĩnh vực của mình phụ
trách cần chủ động định hướng nội dung và triển khai tổ chức, lực lượng đấu
tranh kịp thời.
Thứ tư, kết hợp đa dạng, mở rộng các hình thức đấu tranh với giáo dục,
tuyên truyền rộng khắp trong quần chúng nhân dân, làm cho cuộc đấu tranh bảo vệ
nền tảng tư tưởng của Đảng không chỉ là nhiệm vụ của hệ thống chính trị mà còn
là hành động tự giác của nhân dân. Do đó, phải huy động hết thảy những người
dân thực sự có tinh thần yêu nước chân chính, có năng lực và dũng khí cùng tham
gia đấu tranh trở thành một phong trào toàn dân đấu tranh, áp đảo chống các tư
tưởng, quan điểm sai trái, thù địch. Mỗi cán bộ, đảng viên, mỗi người dân cần
trở thành người chiến sĩ đấu tranh tích cực ngay từ cơ sở, tổ chức nhiều “vệt”
đấu tranh tư tưởng, lý luận phục vụ kịp thời cho các nhiệm vụ chính trị, kinh
tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại quan trọng của đất nước.
Thứ năm, đẩy mạnh công tác quản lý nhà nước về truyền thông, báo chí,
nhất là internet và mạng xã hội. Có biện pháp quản lý chặt chẽ mạng internet,
ngăn ngừa các trang mạng độc hại kết hợp với tăng cường mở mới, đa dạng các
trang mạng, báo chí có nội dung đấu tranh tư tưởng, lý luận của ta với phương
châm “lấy cái đẹp dẹp cái xấu”; tăng cường các giải pháp kỹ thuật để ngăn chặn
tận “gốc” nguồn tuyên truyền, phát tán những tư tưởng, quan điểm sai trái, thù
địch; quản lý chặt chẽ, không để lộ, lọt, sơ hở về đăng tải thông tin theo quy
định của Nhà nước; theo dõi, kịp thời xử lý, khống chế có hiệu quả các trang
mạng có nội dung phản động; phối hợp cùng các cơ quan tuyên truyền từng bước
làm chủ thế trận tiến công về tư tưởng, lý luận trên mạng Internet.
Theo quy luật tất yếu, thực
tiễn luôn vận động và biến đổi không ngừng. Do đó, đòi hỏi công tác bảo vệ nền
tảng tư tưởng của Đảng cũng cần có sự điều chỉnh, bổ sung theo yêu cầu đặt ra
của thực tiễn. Đây tuy là một nhiệm vụ rất khó khăn, nhiều thử thách nhưng với
sự kiên trì, kiên định về lập trường tư tưởng; với ý chí, bản lĩnh, sáng tạo và
tinh thần quyết tâm, việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng sẽ tiếp tục đạt
được nhiều kết quả tốt đẹp trong thời gian tới.
PGS,TS HOÀNG PHÚC LÂM
Phó Giám đốc Học viện CTQG
Hồ Chí Minh
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia Sự Thật, Hà Nội, 2011, tr.88
[2] Hoàng Phê (chủ biên) - Từ điển tiếng Việt, Nxb
Đà Nẵng - Trung tâm Từ điển học, Hà Nội - Đà Nẵng, 2010.
[3] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật,
Hà Nội, 2021, tr.163
[4] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật,
Hà Nội, 2021, tr.164
[5] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội,
2021, tr.164.
[6] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ XIII, tập 2, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội,
2021, tr.168.