Học giả người Ấn Độ Mô-ham-mat I-xman Mat-Sua đã từng nói: “Chủ tịch Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ duy nhất
luôn luôn quan tâm đến thế hệ trẻ và đánh giá cao vai trò của thanh niên trong
sự nghiệp dây dựng và bảo vệ tổ quốc”. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh
luôn quan tâm đến thế hệ trẻ - thế hệ thanh niên của nước nhà. Chăm lo,
bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một bộ phận quan trọng nằm trong hệ
thống tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người đã sáng lập, tổ chức và
rèn luyện Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Dưới sự lãnh đạo và dìu dắt của
Đảng, của Bác Hồ, các thế hệ thanh niên Việt Nam luôn là lực lượng tiên phong
xung kích trên các mặt trận bảo vệ Tổ quốc cũng như trong xây dựng hòa bình.
Chủ tịch Hồ Chí Minh rất tin tưởng ở thanh niên - lực lượng hậu bị của Đảng và
là lực lượng cách mạng cho đời sau. Vì thế, trong suốt cuộc đời hoạt động cách
mạng Người luôn quan tâm, giáo dục, đào tạo các thế hệ thanh niên Việt Nam.
* Vai trò, vị trí của thanh niên
trong tư tưởng Hồ Chí Minh
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà…”. Ngay từ những
năm tháng của thời thanh niên, Người đã ý thức được vai trò của thanh niên
trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc là vô cùng to lớn. Do đó từ những
năm tuổi đời còn rất trẻ, Người đã thể hiện tinh thần yêu nước và vai trò của
một thanh niên. Người đã quyết định đi ra nước ngoài để tìm con đường cứu nước,
giải phóng dân tộc. Với bầu máu nóng của tuổi thanh niên, Người đã hoà mình vào
phong trào công nhân và nhân dân lao động để tìm tới con đường cách mạng đúng
đắn. Đặc biệt, Người rất quan tâm đến thanh niên miền Nam, Người thường viết
thư thăm hỏi, động viên thanh niên miền Nam đang sống dưới sự đàn áp của Mỹ,
Nguỵ, chưa có ngày hòa bình.
Bằng sự nhìn nhận khả năng và vai trò của thanh niên, Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã dự báo đúng đắn con đường dẫn tới thắng lợi: “…Với một thế hệ thanh niên hăng hái, kiên
cường, chúng ta nhất định thành công trong công cuộc bảo vệ miền Bắc, giải
phóng miền Nam thống nhất đất nước”.
Ra đi tìm đường cứu nước lúc còn trẻ và những năm tháng bôn ba ở nước
ngoài đã giúp Chủ tịch Hồ Chí Minh có được cách nhìn nhận toàn diện về vai trò
của thanh niên. Người viết: “Thanh niên
là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ
trách dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai”. Người cũng khẳng định, thanh
niên đóng vai trò quan trọng trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước,
là “lực lượng nòng cốt để xây dựng xã hội
mới”, “nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên”.
Trong các bài viết của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cập đến vai
trò, vị trí của thế hệ trẻ đối với công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc và
xây dựng đất nước. Theo người, thế hệ trẻ là một lực lượng hùng hậu bao gồm
thanh niên, thiếu niên và nhi đồng trong đó thanh niên có vai trò quan trọng
nhất. Xuất phát từ nhận thức đó nên trong quá trình hoạt động, Người đã tích cực
tổ chức huấn luyện, phát triển lực lượng thanh niên cách mạng của nước nhà.
Tháng 7/1924, Hồ Chí Minh tham gia lãnh đạo Đại hội quốc tế thanh niên lần thứ
IV và cũng là đồng tác giả của “Bản luận
cương về thanh niên thuộc địa”. Một trong những cái mốc quan trọng đánh dấu
bước phát triển mới của cách mạng Việt Nam,đó là sự ra đời của Hội Việt Nam
cách mạng thanh niên do người sáng lập vào tháng 6/1925. Thông qua tổ chức các
lớp học, Người đã trực tiếp thuyết giảng, bồi dưỡng cho nhiều thế hệ thanh niên
về lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác - Lênin, con đường giải phóng dân tộc...
Người cho rằng, để hoàn thành sứ mệnh “Người
chủ tương lai của nước nhà” thanh niên phải “làm đầu tàu, xung phong gương mẫu”, phải “tiên phong” đến những nơi khó khăn gian khổ nhất, nơi nào người
khác làm ít kết quả thì thanh niên phải làm cho tốt. Bởi vì, theo Người thì chỉ
có tuổi trẻ mới đủ điều kiện về sức khỏe, khả năng xử lý các tình huống khó
khăn trong điều kiện lao động phức tạp. Người nói thêm, dưới sự dìu dắt của
Đảng, thanh niên phải tự thân vận động, phải “biết lo toan, gánh vác, không ỷ lại”; thường xuyên sáng tạo và đổi
mới trong suy nghĩ và hành động; dám nghĩ, dám làm, dám hi sinh và cống hiến vì
mục tiêu chung của đất nước. Muốn vậy, thế hệ trẻ phải không ngừng tu dưỡng, rèn
luyện và học tập để làm người và phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân. Thanh
niên không chỉ “học văn hóa, chính trị kỹ
thuật” mà còn phải học cả “lý luận
Mác - Lênin kết hợp với đấu tranh và công tác hàng ngày”. Trong Thư gửi học
sinh nhân ngày khai trường (tháng 9 năm 1945), Người đã gửi trọn niềm tin yêu
và trách nhiệm đối với thế hệ trẻ: “Non
sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài
vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ
một phần lớn ở công học tập của các em”.
Để phát huy tối đa sức mạnh, tính “tiên
phong” của tuổi trẻ trong công cuộc xây dựng đất nước Chủ tịch Hồ Chí Minh
chỉ rõ: Tổ chức Đoàn và Hội LHTNVN cần phải tập hợp rộng rãi các đối tượng
thanh niên trở thành lực lượng nòng cốt, đi đầu trong việc hiện thực hóa các “chủ trương và chính sách cách mạng”.
Bởi vì theo Người: “Đoàn thanh niên là
cánh tay và đội hậu bị của Đảng, là người phụ trách dìu dắt các cháu nhi đồng”.
Để tập hợp, giáo dục thanh niên có hiệu quả, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh,
cán bộ làm công tác Đoàn và thanh niên “phải
củng cố tổ chức Đoàn, phải đoàn kết nội bộ thật chặt chẽ”, đồng thời “Đoàn phải nghiên cứu tìm ra nhiều hình thức
và phương pháp thích hợp để đoàn kết và tổ chức thanh niên một cách rộng rãi và
vững chắc”.
Trong Di chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân ta trước lúc đi xa, Người đã
viết: “Đoàn viên và thanh niên ta nói
chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có chí
tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ
thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”.
Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần
thiết”. Theo người, thanh niên đóng vai trò là lực hùng hậu, đi đầu thực
hiện các nhiệm vụ cách mạng của Đảng. Do đó, Đảng cần phải thường xuyên quan
tâm, dẫn đường, chỉ lối để thanh niên có thể thực hiện sứ mệnh “xung phong” của mình.
Các
vị khách mời giao lưu tại Tọa đàm “Nhớ về Bác lòng ta trong sáng hơn” ngày
19/5/2016 tại Văn Miếu Tấn Biên
* Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong
giáo dục thanh niên hiện nay
Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của thanh niên cũng như việc
chăm lo, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là nhiệm vụ quan trọng, Đảng ta
đã đề ra nhiều chính sách nhằm phát huy cao độ vai trò của thế hệ trẻ đối với
sự nghiệp xây dựng đất nước. Đặc biệt, trước yêu cầu quá trình hội nhập quốc tế
ngày càng sâu rộng, đòi hỏi phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công
tác thanh niên nhằm bồi dưỡng và phát huy hiệu quả vai trò, trách nhiệm của
thanh niên trong tình hình mới,
Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 7 (khóa X) đã ra Nghị
quyết “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về
công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước”. Tiếp đó, để cụ thể hóa thêm một bước về công tác đào tạo, bồi dưỡng
thanh niên, Chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020
cũng đã nêu rõ mục tiêu: Xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam phát triển toàn
diện, giàu lòng yêu nước, có đạo đức cách mạng, ý thức công dân và lý tưởng xã
hội chủ nghĩa; có trình độ học vấn, nghề nghiệp và việc làm; có văn hóa, sức
khỏe, kỹ năng sống và ý chí vươn lên; xung kích, sáng tạo làm chủ khoa học,
công nghệ tiên tiến; hình thành nguồn nhân lực trẻ có chất lượng cao đáp ứng
yêu cầu thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Phát
huy vai trò, trách nhiệm của thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc.
Để các chính sách của Đảng và Nhà nước thực sự đi vào cuộc sống nhằm thực
hiện có hiệu quả nội dung rèn luyện, giáo dục thế hệ trẻ vừa “hồng” vừa “chuyên” theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tôi cho rằng tổ chức Đoàn cần tập trung vào một số vấn
đề sau:
- Một là, không ngừng đổi mới công tác giáo
dục lý tưởng cho thanh niên trong đó chú trọng đến việc đổi mới nội dung, hình
thức, giải pháp phù hợp với từng nhóm đối tượng thanh niên. Các hình thức giáo
dục cần phải sinh động, gần gũi với thanh niên, trong đó cần quan tâm nhiều hơn
đến đối tượng thanh niên tự do, thanh niên trong các doanh nghiệp ngoài quốc
doanh, thanh niên chậm tiến, mắc các tệ nạn xã hội, thanh niên vùng sâu, vùng
xa, vùng khó khăn. Các hoạt động giáo dục lý tưởng, đạo đức, lối sống, ý thức
công dân cho thanh niên phải gắn với việc tổ chức các phong trào hành động cách
mạng, phong trào thi đua yêu nước, các hoạt động tình nguyện cộng đồng nhằm
phát huy tinh thần xung kích, sáng tạo, ý thức trách nhiệm, lòng nhiệt huyết
tuổi trẻ, phải coi trọng phát huy dân chủ, phát huy năng lực, trí tuệ, tính
sáng tạo của thanh niên.
- Hai là, việc chăm lo giáo dục đạo đức cách
mạng cho thế hệ trẻ phải được thực hiện thường xuyên thông qua tổ chức học tập
các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đẩy mạnh việc “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh”, qua đó nâng cao nhận thức và hành động của thanh
niên trong sự nghiệp đổi mới đất nước.
- Ba là, đẩy mạnh phong trào thi đua học tập
trong đoàn viên thanh niên, xây dựng xã hội học tập với nhiều hình thức phong
phú, đa dạng để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học;
triển khai có kết quả phong trào sáng tạo trẻ trong các đối tượng thanh niên
nhằm phát huy trí tuệ, lòng say mê và khả năng sáng tạo của tuổi trẻ trên các
lĩnh vực của đời sống xã hội; tăng cường công tác nghiên cứu, ứng dụng khoa học
kỹ thuật và công nghệ mới vào phục vụ sản xuất và đời sống.
- Bốn là: “Thanh niên là người
chủ tương lai của nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một
phần lớn là do các thanh niên…” do đó, thanh niên phải thường xuyên rèn luyện,
trau dồi đạo đức cách mạng: Cần, kiệm, liêm, chính; chí công, vô tư; không ngừng
học tập nâng cao trình độ chuyên môn. Bên cạnh đó, mỗi đoàn viên, thanh niên
cần phải chống tâm lý tự ti, tự lợi, chỉ lo vun vén cho lợi ích riêng và sinh
hoạt riêng của mình, chống tâm lý ham sung sướng và tránh khó nhọc, chống thói
xem khinh lao động, nhất là lao động chân tay... đó là những thói xấu kìm hãm
chí tiến thủ của đoàn viên, thanh niên.
- Năm là: Nâng cao hiệu quả các phong trào hành
động cách mạng của Đoàn, các công trình, phần việc thiết thực làm theo lời Bác,
lập thành tích chào mừng ĐH Đoàn các cấp, tiến tới ĐH Đoàn tỉnh Đồng Nai lần
thứ IX và ĐH Đoàn toàn quốc lần thứ XI.
Xuyên suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
dành cho thế hệ trẻ những tình cảm và sự quan tâm sâu sắc. Thế hệ trẻ hôm nay cần
không ngừng trau dồi đạo đức cách mạng, chuyên môn nghiệp vụ, đó chính là những
thành niên xã hội chủ nghĩa góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội thành công ở
nước ta, xứng đáng với công lao và kỳ vọng của Người.
Ths: Bùi Thị Bích Thủy - TUV, Bí thư
Tỉnh đoàn